Çanakkale’de kayıp şehitlik 108 yıl sonra bulundu
ÇANAKKALE Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Atatürk ve Çanakkale Savaşları Araştırma Merkezi (AÇASAM) Müdürü Dr. Öğretim Üyesi Barış Borlat ve Askeri Tarih Uzmanı Ömer Arslan, 1000 arşiv belgesini inceleyerek 108 yıl sonra Conkbayırı Meydan Muharebesi’nin kayıp şehadetini buldu. Bölgede görev yapan 28’inci Alay’ın savaş raporlarını tararken bir kroki tespit ettiklerini belirten Arslan, “Pek çok şehidimizin kafataslarını, kemik parçalarını, mezarlık şeklinde taş yığınlarını ve bu mekanda şahitleri gördük. Arslan,” dedi.
Dünyanın en kanlı savaşlarından biri olan Çanakkale Savaşları’nın üzerinden 108 yıl geçmesine rağmen savaşın izleri gün yüzüne çıkıyor. ÇOMÜ AÇASAM ve Tarih Anabilim Dalı Başkanı, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Dr. Barış Borlat ve Askeri Tarih Uzmanı Ömer Arslan, yüksek lisans tezleri süresince 1000 arşiv belgesini incelediler. Çanakkale Savaşları’nın en kritik bölgelerinden biri olan Conkbayırı’nda süngü saldırısı sırasında şehit olan askerlerin kayıp şehadetine yapılan çalışmalar sonucunda ulaşıldı.
Öğr. Üyesi Barış Borlat, “1916’da bölgeye gelen Şevki Paşa, Çanakkale Muharebesi alanını istihkâm amacıyla haritaya dönüştürdü ve bunlardan biri de Hz. 43 haritadaki kıymetli kısım şehitlik bölgeleriydi.Ancak askeri arşivdeki çalışmalarımız bize gösterdi ki bir süre sonra Şevki Paşa haritasındaki şehitlik alanlarının yeterli olmadığını veya bir kısmına yer verilmediğini fark ettik. Bu amaçla yaptığımız çalışmalarda, özellikle dönemin askeri belgeleri ve krokilerinde yer alan şehadet alanlarının Şevki Paşa haritasından bağımsız olarak da var olduğunu fark ettik. bugüne kadar bilemiyoruz. Yaptığımız en son çalışma aslında bir yüksek lisans tezi sırasında fark ettiğimiz ve yerini hiçbirimizin bilmediği bir askeri krokiden ortaya çıkan hemen hemen her gün önüne yüzlerce ziyaret yapıldığı gerçeğidir. aslında bugüne kadar biliyordu. Geçtiği yerin şehitlik alanı olduğunu söyleyebiliriz.” Borlat, “Ancak bu alanda cereyan eden 10 Ağustos Conkbayırı Meydan Muharebesi ile ilgili olarak en azından yüksek lisans tezimiz sırasında yaptığımız çalışmaya kadar herhangi bir şehitlik haberimiz yoktu. Bu çalışma sırasında fark edilen ya da en azından hakkında bilgi edindiğimiz şehitlik alanı, bugüne kadar yerini bilmediğimiz değerli bir alan oluşturuyor diyebiliriz. Askeri Tarih Uzmanı Ömer Arslan, “Danışmanım Barış Borlat ile ‘Conkbayırı Muharebeleri’ başlıklı yüksek lisans tezimi Çanakkale Savaşı üzerine yaparken 1000 civarında belge taradık. Sorunlu bölgelerimizden biri de Conkbayırı, özellikle 10 Ağustos 1915’te Atatürk’ün önderliğindeki o süngülü saldırıda şehit olan askerlerimiz nerede, nerelere gömüldüler? Çünkü oraya gidenler bilirler ki orada çok büyük bir Yeni Zelanda Anıtı vardır. Hemen arkasında Yeni Zelanda Mezarlığı var. Ama şehitlerimizin şehitliği yok. Burada bir şehitlik tertip edilmemiş olması mümkün değildir. Bu nedenle araştırmalarımızı bu şekilde şekillendirdik.”
Bölgede görev yapan 28’inci Alayın savaş raporlarını tararken bir kroki bulduklarını belirten Arslan, “Bu kroki 28’inci Alayın şehit olduğu yeri gösteriyor ve burada bir şehitlik tertip edilmiş. Krokide ‘ 28. Alay Meşhedi’ “Bugünkü havadan görüntüye aldığımızda yerini tam olarak tespit ettik. Daha sonra Barış hocamızla saha araştırması yaptık. Birçok şehidimize ait kafatasları, kemik parçaları, mezarlık şeklindeki taş yığınları ve tanıkları bu mekanda gördük. Dolayısıyla buranın bir şehitlik olduğu kanaatine vardık.” Aynı zamanda Çanakkale Savaşları’nın Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı’na da başvuruda bulunduk.
