Komisyon Başkanı Varank, tüketici haklarının korunmasının, sürdürülebilir ve güvenilir bir piyasanın inşası noktasında önemli bir görev ifa ettiğini belirterek, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da yeni düzenlemeler yaparak tüketicilerin ekonomik ve yasal haklarını güvence altına alacak, ticaret alanındaki aksaklıkları giderecek yeni tedbirleri hayata geçireceklerini ifade etti.
Kanuna eklenen maddeyle doğrudan satış sistemleri ayrıntılı bir şekilde tanımlanırken şirketlerin uyması gereken genel ilkeler ve kuralların belirlendiğini kaydeden Varank, bu kanun değişikliği ile doğrudan satış şirketlerinin piramit satış sistemlerine dönüşmesini, vatandaşların mağduriyetini engelleyecek bir denetim mekanizmasının kurulmasını öngördüklerini söyledi.
Doğrudan satıcılar daha güvenli bir sistemin parçası olmalı
Kendi kullandıkları ürünleri tanıtarak gelir elde eden ve çoğunluğunu ev hanımlarının oluşturduğu doğrudan satıcıların, daha güvenli bir sistemin parçası olmalarına da imkan sağlandığını dile getiren Varank, vatandaşların dijital yollarla krediye ulaşımını kolaylaştırmak amacıyla tüketici kredileri ile konut kredilerinin sözleşme şekil şartını da genişlettiklerini bildirdi.
Varank, halihazırda mobil ve internet bankacılığı yoluyla kullandırılan tüketici kredilerine ilişkin mevzuat hükümlerini güçlendirirken, bankacılık sektörünün yoğun taleplerini ilettiği konut kredilerinin dijital imza ile kullanılabilmesinin önünü açacak mevzuat değişikliğini gerçekleştirdiklerini dile getirdi. Öte yandan Kanun’da yapılan değişiklikle, tüketicilerin yanıltılmasının ve istismar edilmesinin önüne geçmek amacıyla Reklam Kurulu’nu, daha caydırıcı cezalar verebilmesi için yetkilendirdiklerini belirten Varank, şöyle devam etti:
“Tüm bu değişikliklerle beraber tüketiciyi koruyan, şeffaf ve rekabetin olduğu sürdürülebilir ticari pazarların inşa edilmesi de oldukça önemli. Küresel bir tercih haline gelen e-ticaret pazarında Türk firmalarının rekabet gücünü artırmak için adımlarımızı atıyoruz. Türk ihracat firmalarının e-ticaret pazarında teşvik edilmesi teknolojik ilerlemenin önünü açarken ihracat odaklı büyüme stratejimizde etkin ve aktif bir rol oynayacaktır. Nitekim e-ticaret firmalarına sağlanacak ihracat destekleri sadece bu firmaların değil, genel olarak ülkemizin kalkınması ve refahı için de önemli bir adım olacaktır.” Komisyon Başkanı Varank, sabah saatlerinde ilgili bakanlıktan gelen yetkililerin Komisyon üyelerini bilgilendirdiğini açıkladı.
CHP’li Arslan’dan usul tartışması talebi
CHP İzmir Milletvekili Ednan Arslan, teklifin tümü üzerindeki görüşmelere geçilmeden önce usul tartışması açılmasını istedi.
Teklifin etki analizinin yeterince açık olmadığını savunan Arslan, genel bütçeyi etkileyecek birtakım düzenlemelerin teklifte mevcut olduğunu, bununla ilgili analizde herhangi bir parasal sonuç göremediklerini ifade etti. Arslan, “Bir düzenleme yapacağız, bazı gelirlerden vazgeçeceğiz ama bu gelirin ne kadar bir gelir olduğuyla ilgili net birtakım ifadeler yok.” dedi. İki yıl önce yapılan yasanın Meclisten oy birliğiyle geçtiğini hatırlatan Arslan, “Bu kanuna yeniden yama yapma ihtiyacı nereden hasıl oldu?” diye sordu.
Arslan, 2024 yılına ilişkin lisans ücretinin hesaplanmasında uygulanmak üzere, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcının pazar yerleri üzerinden yurt dışına yapılan satışlar ile yatırım teşvik belgesi alınarak gerçekleştirilen yatırım harcamalarının toplamının 4 katının, 2025 yılına ilişkin lisans ücretinin hesaplanmasında ise söz konusu satış ve harcamaların 3 katının net işlem hacminden indirilmesine, ayrıca 2024 yılı için lisans ücretinin hesaplanmasında yüzde 20 şartının aranmamasına ilişkin düzenlemeyi eleştirdi. Arslan, bu kapsamda teklifin 11 ve 12’inci maddelerinin geri çekilmesini istedi.
“Bir firmanın hakim durumunu kötüye kullanması suç ifade eder”
Komisyon Başkanı Varank, bunun üzerine mevcut Kanun’un CHP ve İYİ Parti tarafından Anayasa Mahkemesine götürüldüğünü hatırlatarak, Arslan’a bunu da doğru bulup bulmadığını sordu. Arslan’ın ise bir şirketin tekel olmasını istemediklerini belirtmesi üzerine Varank, “Şişecam’ın tek başına piyasanın hakimi olması bir suç ifade eder mi? Bir firmanın hakim durumunu kötüye kullanması suç ifade eder.” diye konuştu. Varank, “Geçen dönemde çıkan kanun ‘doğrudur’ dediniz sonra da CHP’nin bunu Anayasa Mahkemesine götürmesi de ‘haklıdır’ diyorsunuz. Ben bunu bir çelişki olarak görüyorum.” ifadelerini kullandı.
Yetkililere 5 aylık verilere göre en fazla lisans parası ödeyecek firmanın ne kadar ödeyeceğini soran Varank, 112 milyon lira yanıtını aldı. Varank, lisans bedelinde bir değişiklik yapılmadığının, burada sadece ihracat yapan firmaların teşvik edildiğinin altını çizdi.
Trendyol firmasının içinde 270 bin küçük esnafımız var
Ticaret Bakan Yardımcısı Mahmut Gürcan, yurt dışından Türkiye’ye satış yapan bir firmanın Temmuz’da 600 bin, Haziran’da 600 bin civarında satış yaptığını belirterek, “Temu’nun içindeki pazaryerinde firmaların tamamı Çinli. Bunların Türkiye’deki KOBİ’lere savaş açmasına karşı bu yasayı çıkarmayı öngördük. Trendyol firmasının içinde 270 bin küçük esnafımız var. Bu esnafın 70 bini yurt dışına e-ihracat kanalıyla satış yapıyor” ifadelerini kullandı.
Gürcan, ihracat rakamları yakalanamadığı takdirde lisans bedelleriyle karşı karşıya kalınacağını vurguladı. Komisyonda, teklifin tümü üzerindeki görüşmelere geçildi.
